Rize Tarihi ve Genel Bilgiler

Rize Nerede

Rize
—  İl  —
300px-Latrans-Turkey_location_Rize.svg

İlin Türkiye’deki konumu

300px-Rize_districts

Rize haritası

Ülke Türkiye
Coğrafi bölge Karadeniz
Yönetim
 – Vali Seyfullah Hacımüftüoğlu
Yüz ölçümü
 – Toplam 3,920 km2 (1,5 mi2)
Nüfus (2013)[1]
 – Toplam 328.205
 – Kır 124.011
 – Şehir 204.194
Zaman dilimi DAZD (+2)
 – Yaz (YSU) DAYZD (+3)
İl alan kodu 464
İl plaka kodu 53
İnternet sitesi: Rize Valiliği

Rize Gezilecek Yerler – Tarihi Yerler

Rize Hakkında Genel Bilgiler

Rize, Türkiye’nin kuzeydoğusunda yer alan ve Karadeniz’e sahili olan bir il. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Rize’nin batısında Trabzon doğusunda Artvin, Güneybatısında Bayburt, güneyinde Erzurum illeri bulunur. Türkiye’nin en çok yağış alan ilidir. En önemli ürünü çay olan Rize’de kivi meyvesi yetiştiriciliği de başlamış durumdadır. Fakat kivi üretimi fazla olmadığı için ancak şehrin kendi ihtiyacını karşılar.

Rize’de yaz mevsimi ılık geçer. Sonbahar ve kış mevsimleri ise yağışlı geçer. Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Rize, bölgenin en karakteristik özelliklerini gösterir. Anadolu’nun diğer bölgelerinden coğrafi yapısıyla olduğu gibi kültürel yapısı ile de ayrılır. Dik yamaçlı vadileri, zirvelere ulaşılabilir dağları, buzul gölleri, zümrüt yeşili yaylaları, tarihi kemer köprüleri ve kaleleri, coşkun akan dereleri ile çok özel bir turizm beldesidir.

Osmanlı döneminde liman, nahiye ve kaza merkezi olarak önemini korumuştur. 1640 yılında buraya gelen Evliya Çelebi Rize’den şöyle söz etmiştir: “ Trabzon’a bağlı deniz kıyısında bahçeli güzel bir yerdir”. Osmanlıdöneminde Batum Kalesi muhafızı Tuzcuoğlu Memiş Ağa (1814-1817) ve Trabzon ağalarının isyanı (1835) gibi isyanlar olmuş ve bastırılmıştır. Rize 19. yüzyılda önemli bir kaza merkezidir. Berlin Antlaşması ile (1878) Lazistan sancağının merkezi olan Batum Rusya’ya bırakılınca Rize Trabzon Vilayetine bağlı sancağın merkezi olmuştur.

Rize’nin Tarihi

Rize’nin tarihi öncesi hakkında bilgilerimiz sınırlıdır. Yöreye hakim olan orman dokusu nedeniyle, Rize’nin tarih çağları ile ilgili bilgilere ışık tutacak arkeolojik bulgular da bu güne kadar ortaya çıkarılamamıştır. Rize’nin tarihi ancak komşu illerin ve bölgelerin tarihleri ile bağlantılı olarak ele alınabilmiştir. Rize ilinin adı ile ilgili olarak değişik görüşler ileri sürülmüştür; Yunanca pirinç anlamına gelen Rhisos, Rumca’da “RIZA” olarak dağ eteği anlamında kullanılmıştır. Osmanlıca’da ise “RİZE” ufak kırıntı, döküntü anlamındadır. Ayrıca Erzincan’ın Sakalar dönemindeki “Eriza” olan adının başındaki “e” sesinin düşmesi ile adaş olarak Rize için de kullanıldığı ifade edilmektedir.

Rize’nin Coğrafyası

Yeryüzü şekilleri

Doğu Karadeniz kıyı sıradağları yayının kuzey yamacında yer alan Rize toprakları genel ifade ile dağlık ve engebelidir.

Dağlar

  • Kaçkar (3.937 m)
  • Barut (3.251 m)
  • Ziglat (3.511 m)
  • Verçenik (3.711 m)
  • Hipot (3.560 m)

Akarsular

Doğudan Batıya:

  • Fındıklı Deresi
  • Büyükdere
  • Pazar Suyu
  • Karadere
  • İyidere

Jeolojik özellikleri

Doğu Karadeniz dağlık sistemine dahil olan Rize arazisi esas itibariyle Paleozoik zaman (I. zaman) bir temel üzerinde ve Kretase’de (III. zaman ara devresi) başlayan büyük orojenezle (Dağ oluşumu) yüzeye çıkmış Granodiorit ve kertase flişlerinden ibaret olmakla birlikte yer yer Neojen depolarına da rastlanır.

Bütün kıyı kesimi yüzeyde üst Kretase serisi volkanik örtü ve tüflerin fazlalığı ile dikkati çeker. Kıyıya yakın yamaçlarda ise Kretase sedimanları yaygın olmakla beraber, bu sedimanların üzeri yer yer Eosen fliş serileri tarafından örtülmüştür.

Yüksek dağlık sahada ise daha çok magmatik elemanlar hakim durumdadır. Granit, andezit ve bazalt kütleleri yüksekliği 3000 m’yi aşan hemen her yerde hakim durumdadır.

Yörede alüvyonlara, büyük akarsu vadilerinin denizden itibaren en çok 10 km’ye kadar olan kesimlerinde rastlanır.

İklim

Rize’de yazları serin, kışları ılıman ve her mevsimi yağışlı bir iklim görülür. Elli yıl boyunca yapılan rasat sonuçlarına göre Rize’nin yıllık sıcaklık ortalaması 14 °C’yi biraz geçer. Bu süre içinde kaydedilen en düşük sıcaklık -7 °C derece olup, en yüksek sıcaklık ise 38 C° derecedir. En soğuk ay olan Ocak ayının sıcaklık ortalaması 6,7 C° derece, en sıcak ay olan Temmuz ayının sıcaklık ortalaması ise 22,2 C° derecedir. Ocak en az -5,6 C° derece, Temmuz en fazla 32,5 °C derece olduğu Rize’de yıllık sıcaklık salınımı 25,8 °C derecedir.Bu haliyle Rize, denizsel iklimlerin karakteristik özelliğini taşır.

Rize’de aylık ortalama sıcaklık eğrisi bütün yıl 5 °C derecenin üzerinde seyretmekte olup, sadece 4 ayın sıcaklık ortalaması 10 °C derecenin altındadır ve Rize çok nemli bir şehirdir.

Yaylalar

Rize’nin iç kesimlerinde, zengin orman dokusu civarında yer alan yaylalarda mevcut altyapıyı kullanarak yapılabilecek fazla yatırım gerektirmeyen bir turizm çeşididir. Bu aktivite için gerekli potansiyel tüm yaylalarımızda mevcut olup, halen Ayder, Anzer, Çat, Elevit, Handüzü gibi yaylalarımızda yapılmaktadır.

Rize’nin güneyindeki Kaçkar Dağları ile yüksek dağların eteklerinde birbiriyle bağlantılı birçok güzel yayla vardır. Bütün bu yaylalar yaz mevsiminde insanlarla dolup taşar. Olağanüstü güzellikteki bu yaylaların hemen hemen hepsinde de ot biçme şenlikleri yapılmaktadır. Bu şenliklere katılmak mümkün olduğu gibi yayla eteklerindeki yamaçlarda rehberlerle birlikte doğa yürüyüşü yapma imkânı da bulunmaktadır.

Rize’nin Nüfusu

Rize'nin Nüfusu
Rize’nin Nüfusu

Değişim, bir önceki nüfus sayımına göre artış veya azalış yüzdesidir. Sıra, Rize il nüfusunun Türkiye illeri arasındaki sıralamasıdır. Oran, Rize il nüfusunun, Türkiye nüfusuna oranıdır.

Ulaşım

Türkiye’nin her tarafından Rize’ye karayolu bağlantısı vardır. Doğu Karadeniz sahil şeridi üzerinde yer alan Rize’de ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır. Liman bağlantısı tamamiyle endüstriyel amaçlar için kullanılır. Turistik amaçlı geziler dışında denizyolu ile sivil taşıma yapılmamaktadır. Demiryolu ağı ve hava limanı şehirde mevcut değildir. Hava yolu ile ulaşım, Rize’ye en yakın il olan Trabzon havalimanından sağlanmaktadır. Sivil havayolu sektöründe yaşanan gelişmeler neticesinde kentin göç vermiş olduğu büyük şehirlerle olan ulaşım bağlantısı karayolu ulaşımından çok havayolu ulaşımına kaymıştır.

Batıda 76 km ile Trabzon’a, güneyde İkizdere ilçesi üzerinden 251 km ile Erzurum’a, doğuda ise 159 km. ile Artvin’e ve 109 km. ile de Sarp Sınır Kapısı’na kara yolu ile bağlantılıdır. Kış mevsiminde Erzurum bağlantısı hariç yıl boyu ülkenin her tarafına kolayca ulaşım olanağı mevcuttur.

Doğu Karadeniz limanları içerisinde gelişmeye en müsait topoğrafik konumda olan liman, Rize limanıdır. Liman, konumu itibari ile karayolu hatlarına bağlı olup; Trabzon, Hopa, Rusya limanları ve İkizdere-Erzurum üzerinden İran bağlantısı ile Karadeniz Bölgesinin en kestirme transit yol merkezidir.

Rize’nin İlçeleri

  • Ardeşen
  • Çamlıhemşin
  • Çayeli
  • Derepazarı
  • Fındıklı
  • Güneysu
  • Hemşin
  • İkizdere
  • İyidere
  • Kalkandere
  • Pazar
  • Rize

 

Rize’nin Köyleri

Rize Ardeşen Köyleri

  • Akdere
  • Akkaya
  • Armağan
  • Aşağıdurak
  • Bayırcık
  • Beyazkaya
  • Çıraklar
  • Doğanay
  • Duygulu
  • Eskiarmutluk
  • Gündoğan
  • Güney
  • Hoşdere
  • Işıklı
  • Kirazlık
  • Köprüköy
  • Kurtuluş
  • Küçükköy
  • Manganez
  • Ortaalan
  • Önder
  • Özgür
  • Pınarlı
  • Pirinçlik
  • Serindere
  • Seslikaya
  • Sinanköy
  • Şehitlik
  • Şendere
  • Şenyamaç
  • Şenyurt
  • Yamaçdere
  • Yavuz
  • Yeniköy
  • Yeniyol
  • Yeşiltepe
  • Yukarıdurak
  • Yurtsever
  • Zeytinlik

Rize Çamlıhemşin Köyleri

  • Behice
  • Boğaziçi
  • Çatköy
  • Çayırdüzü
  • Dikkaya
  • Güllüköy
  • Güroluk
  • Kale
  • Köprübaşı
  • Meydanköy
  • Muratköy
  • Ortaklar
  • Ortanköy
  • Ortayayla
  • Sıraköy
  • Şenköy
  • Şenyuva
  • Topluca
  • Ülküköy
  • Yaylaköy
  • Yazlık
  • Yolkıyı
  • Yukarışimşirli
  • Zilkale

Rize Çayeli Köyleri

  • Abdullahhoca
  • Armutlu
  • Aşıklar
  • Başköy
  • Beşikçiler
  • Beyazsu
  • Buzlupınar
  • Çataldere
  • Çeşmeli
  • Çınartepe
  • Çilingir
  • Çukurluhoca
  • Demirhisar
  • Derecik
  • Düzgeçit
  • Erdemli
  • Erenler
  • Esendağ
  • Gemiciler
  • Gürgenli
  • Gürpınar
  • Güzeltepe
  • Haremtepe
  • İncesırt
  • İncesu
  • Kaçkar
  • Kaptanpaşa
  • Karaağaç
  • Kemerköy
  • Kestanelik
  • Köprübaşı
  • Latifli
  • Maltepe
  • Musadağı
  • Ormancık
  • Ortaköy
  • Sarısu
  • Sefalı
  • Selimiye
  • Seslidere
  • Sırtköy
  • Şirinköy
  • Uzundere
  • Yamaçköy
  • Yanıkdağ
  • Yavuzlar
  • Yenice
  • Yenihisar
  • Yenitepe
  • Yeşilırmak
  • Yeşilköy
  • Yeşiltepe
  • Yıldızeli
  • Zafer

Rize Derepazarı Köyleri

  • Bahattinpaşa
  • Bürücek
  • Çakmakçılar
  • Çeşmeköy
  • Çukurlu
  • Esentepe
  • Kirazdağı
  • Maltepe
  • Sandıktaş
  • Uzunkaya
  • Yanıktaş

Rize Fındıklı Köyleri

  • Arılı
  • Aslandere
  • Avcılar
  • Beydere
  • Cennet
  • Çağlayan
  • Çınarlı
  • Derbent
  • Doğanay
  • Gürsu
  • Haraköy
  • Ihlamurlu
  • Karaali
  • Kıyıcık
  • Meyvalı
  • Saatköy
  • Sulak
  • Sümer
  • Tepecik
  • Yaylacılar
  • Yeniköy
  • Yenişehitlik

Rize Güneysu Köyleri

  • Asmalıırmak
  • Ballıdere
  • Başaran
  • Başköy
  • Bulutlu
  • Çamlıca
  • Dumankaya
  • Güneli
  • Gürgen
  • İslahiye
  • Kıbledağı
  • Kiremit
  • Ortaköy
  • Selamet
  • Tepebaşı
  • Yarımada
  • Yenicami
  • Yeniköy
  • Yeşilköy
  • Yeşilyurt
  • Yukarıislahiye
  • Yüksekköy

Rize Hemşin Köyleri

  • Akyamaç
  • Bilenköy
  • Çamlıtepe
  • Hilal
  • Kantarlı
  • Leventköy
  • Nurluca
  • Yaltkaya

Rize İkizdere Köyleri

  • Ayvalık
  • Ballıköy
  • Başköy
  • Bayırköy
  • Cevizlik
  • Çamlıkköy
  • Çataltepe
  • Çiçekli
  • Çifteköprü
  • Demirkapı
  • Dereköy
  • Diktaş
  • Eskice
  • Gölyayla
  • Gürdere
  • Ihlamur
  • Ilıcaköy
  • Kama
  • Meşeköy
  • Ortaköy
  • Rüzgarlı
  • Sivrikaya
  • Şimşirli
  • Tozköy
  • Tulumpınar
  • Yağcılar
  • Yerelma
  • Yetimhoca

Rize İyidere Köyleri

  • Büyükçiftlikköyü
  • Çiftlikköy
  • Denizgören
  • Kalecik
  • Köşklü
  • Taşhane
  • Yaylacılar

Rize Kalkandere Köyleri

  • Çağlayan
  • Çayırlı
  • Dilsizdağı
  • Dülgerli
  • Esendere
  • Esentepe
  • Fındıklı
  • Geçitli
  • Hurmalık
  • Hüseyinhoca
  • İnciköy
  • Ormanlı
  • Önder
  • Seyrantepe
  • Soğuksu
  • Ünalan
  • Yenigeçitli
  • Yeniköy
  • Yeşilköy
  • Yokuşlu
  • Yumurtatepe

Rize Pazar Köyleri

  • Akbucak
  • Akmescit
  • Aktaş
  • Aktepe
  • Alçılı
  • Balıkçı
  • Başköy
  • Boğazlı
  • Bucak
  • Dağdibi
  • Darılı
  • Derebaşı
  • Derinsu
  • Dernek
  • Elmalık
  • Güneyköy
  • Gürgöze
  • Hamidiye
  • Handağı
  • Hasköy
  • Hisarlı
  • Irmakköy
  • Irmakyeniköy
  • Kayağantaş
  • Kesikköprü
  • Kocaköprü
  • Kuzayca
  • Merdivenli
  • Ocak
  • Ortaırmak
  • Ortayol
  • Örnek
  • Papatya
  • Sahilköy
  • Sessizdere
  • Sivrikale
  • Sivritepe
  • Subaşı
  • Suçatı
  • Şehitlik
  • Şendere
  • Şentepe
  • Tektaş
  • Topluca
  • Tütüncüler
  • Uğrak
  • Yavuzköy
  • Yemişli
  • Yeşilköy
  • Yücehisar

Rize Merkez Köyleri

  • Akarsu
  • Akpınar
  • Aktaş
  • Alipaşa
  • Ambarlık
  • Ayane
  • Azaklıhoca
  • Balıkçılar
  • Beştepe
  • Bıldırcınköy
  • Boğaz
  • Camidağı
  • Çaybaşı
  • Çaycılar
  • Çiftekavak
  • Çimenli
  • Derebaşı
  • Dörtyol
  • Düzköy
  • Elmalı
  • Erenköy
  • Gölgeli
  • Güzelköy
  • Güzelyurt
  • Karasu
  • Karayemiş
  • Ketenli
  • Kırklartepesi
  • Kocatepe
  • Köprülü
  • Kurtuluş
  • Küçükçayır
  • Küçükköy
  • Melek
  • Ortapazar
  • Örnek
  • Pazarköy
  • Pekmezli
  • Pınarbaşı
  • Selimiye
  • Soğukçeşme
  • Söğütlü
  • Sütlüce
  • Taşköprü
  • Taşlık
  • Taşpınar
  • Tekke
  • Topkaya
  • Tuğlalı
  • Uzunköy
  • Üçkaya

 

Kaynakça

  1. ^ “2013 genel nüfus sayımı verileri”. Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  2. ^ “1965 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  3. ^ “1970 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  4. ^ “1975 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  5. ^ “1980 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  6. ^ “1985 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. ^ “1990 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. ^ “2000 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. ^ “2007 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. ^ “2009 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. ^ “2010 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. ^ “2011 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. ^ “2012 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  14. ^ “2013 genel nüfus sayımı verileri” (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.

 

 

Similar Posts

One Comment

  1. Geri bildirim: Rize'de Gezilecek Yerler

Bir yanıt yazın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.